قوی ترین سرویس اطلاعاتی دنیا

به گزارش محمد کریمی ://سرویسهای اطلاعاتی کشورهای صاحب قدرت در جهان بدلیل مخفی کاری ذاتی شان، همواره از موضوعات مورد علاقه رسانهای بودند و بزرگترین بمبهای خبری جهان (نظیر افشاگریهای ویکیلیکس، اسنودن و …) نیز به افشای عملیات و فعالیتهای سرویس های اطلاعاتی قدرتهای جهانی اختصاص داشته است. KGB مخفف عبارت komitet gosudarstvennoy bezopasnosti به معنای کمیته امنیتی کشور است. ریشه اولیه این سازمان با نام «اوخرانا» (okhrana) به ۱۸۸۰ هنگامی که تزار روسیه – الکساندر دوم- آن را با هدف نفوذ در میان احزاب مخالف حکومت ایجاد کرد، باز میگردد. همین نفوذ باعث گردید که هر گونه اقدامی از سوی این گروهها براحتی سرکوب و کنترل گردد. در سال ۱۹۱۶ وقتی مقامات دولتی روسیه خبر از وقوع یک انقلاب به نیکلاس دوم دادند، او به دلیل اعتماد بسیار زیادش به قدرت و نفوذ اوخرانا، این موضوع را جدی نگرفت. سازمانی با هدف مشابه، بعد از انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷، با عنوان cheka با هدف تحکیم حکومت لنین ایجاد شد. «چکا» در سال ۱۹۱۸ در طی جنگهای داخلی روسیه موقتا تعطیل شد و بار دیگر در سال ۱۹۲۲ تحت عنوان «دفتر مدیریت سیاسی کشور» جهت سرکوب مخالفین استالین تاسیس شد. استالین در سال ۱۹۳۴ نام آن را به «کمیساریای خلق برای امور داخلی» تغییر داده و به آن قدرت بیمثالی بخشید چرا که اعتقاد داشت نباید زیر نظر حزب فعالیت کند. او از این سازمان بعنوان اهرم قدرتمند سرکوب مخالفانش طی ۳ سال حکومت خود استفاده کرد. پلیس مخفی وحشتناکترین نامی بود که مردم روسیه در طی دوران حکومت استالین به گوششان خورد. طی دوره های مختلف تا قبل از مرگ استالین، این سازمان نامهای مختلفی به خود گرفت: gugb در سال ۱۹۴۱، nkgb در سال ۱۹۴۳، mgb در سال ۱۹۴۶، و mvd در سال ۱۹۵۳. پس از مرگ استالین، در سال ۱۹۵۳ mvd تصمیم گرفت که رویکرد خشن خود را کنار بگذارد و با رویکردی جدید در مارس ۱۹۵۴ به kgb تغییر نام داد. تا قبل از تبدیل شدن به کا گ ب، این سازمان با استفاده از ایجاد وحشت در جامعه و به رهبری از ایده آلیسم برای جذب جاسوس در خارج از کشور، اداره میشد. اعمال مدرنیزه و اصلاحات در کا گ ب در زمان ریاست «یوری آندروپوف» طی سال های ۱۹۶۷ تا ۱۹۸۲ صورت گرفت. او بعدها به ریاست حزب کمونیسم رسید. در آگوست ۱۹۹۱، «ولادیمیر کریوچکوف» –رییس وقت سازمان- طرح یک کودتای نافرجام علیه دولت «گورباچف» را به دست گرفت. این میتوانست شروع یک پایان برای کا گ ب باشد. این عمل و دیگر فعالیتها نظیر نفوذ در کلیسای ارتدوکس با اعتراض عمومی مبنی بر اعمال اصلاحات در کا گ ب  روبرو شد. با ظهور «بوریس یلتسین» بر مسند قدرت، وی این سازمان را پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به ۵ آژانس تحت نظر دو بخش تقسیم کرد که هر کدام وظایف محوله خود را انجام میدادند. در نتیجه در ۶ نوامبر ۱۹۹۱، کا گ ب رسما بعنوان یک سازمان واحد از دایره وجود خارج گردید. کا گ ب در اصل یک سرویس نظامی بود؛ درست همانند ارتش شوروی. در اسناد طبقه بندی شده این سازمان میتوان ماموریتهای آن را یافت: مدیریت اطلاعات برون مرزی، ضد اطلاعات، فعالیتهای تحقیقاتی و عملیاتی، حفاظت از مرزهای اتحاد جماهیر شوروی، حفاظت از رهبری کمیته مرکزی کمونیست و دولت شوروی، مدیریت مناسبات دولت در کنار مبارزه با ناسیونالیسم و کلیه فعالیتهای ضد نظام شوروی، و حذف سازمانهای معاند حکومت. کا گ ب  یک نام کلی برای فعالیته  سرویس اطلاعات شوروی سابق، پلیس مخفی آن کشور و آژانس اطلاعاتی (جاسوسی) شوروی بود که با پیوستن «mkvd» سازمان اطلاعات داخلی شوروی به «mvd» سازمان اطلاعات وزارت کشور شوروی به سال ۱۹۵۴ تاسیس شد در فاصله سالهای ۱۹۵۴ تا ۱۹۹۱ (زمان سقوط شوروی) فعالیت داشت. بدنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، کا گ ب در ظاهر جای خود را به fsb (سرویس ضد جاسوسی روسیه) داد، به و به دو بخش تقسیم شد: سرویس امنیتی فدرال و سرویس اطلاعات برون مرزی دولت روسیه. منتقدان عقیده دارند که این تغییر تنها در نام این سرویس است و این سازمان همچنان به فعالیتهای پشت پرده خود ادامه میدهد. در حال حاضر سرویس اطلاعات داخل روسیه به اختصار fsb و سرویس خارجی آن svr نامیده میشود. روسیه سابقه بسیار قدرتمندی در امر جاسوسی دارد و تاریخ جاسوسی در این کشور به دوران حکومت سزارها بر این سرزمین بازمیگردد. با این حال بعد از سقوط اتحاد جماهیر شوروی،کا گ ب که یک سازمان جاسوسی قدرتمند با اختیارات نامحدود بود به سازمانهای کوچکتری با اختیارات بسیار محدود تقسیم شد. اما این محدودیتها مدت زیادی به طول نیانجامید و از زمانی که ولادیمیر پوتین – یکی از اعضای سابق کا گ ب – سکان قدرت را در روسیه به دست گرفت، سرویس اطلاعات جاسوسی خارجی (svr) توانست بسیاری از اختیارات و اقتدار سابق سازمانهای جاسوسی را به دست آورد. بعد از آمریکا، انگلیس دومین کشوری است که به شدت نگران میزان فعالیتهای جاسوسان روسی در این کشور است. مقامات امنیتی انگلیس بر این باورند که میزان فعالیتهای جاسوسی روسیه علیه انگلیس همچنان در سطح دوران جنگ سرد قرار دارد. در همین خصوص «جاناتان اوانس» مدیر سازمان ضدجاسوسی انگلیس با اشاره به صرف هزینه های کلان و نیروهای فراوان برای مقابله با جاسوسهای روسی تاکید کرده که هزینه های صرف شده در این زمینه به همان اندازهای است که برای مقابله با القاعده به کار گرفته میشود. «اسنودن» نامی که این روزها حاشیه هایی برای دو دولت آمریکا و روسیه رقم زده است و دوباره ماجرای جاسوسی های روسیه را بر سر زبانها انداخته است. اگر به تاریخ جاسوسی در روسیه نگاه کنیم درخواهیم یافت ماجرای اسنودن برای بار اول نیست که اتفاق افتاده است و در طول تاریخ جاسوسان زیادی از غرب و آمریکا به سمت روسیه سرازیر شده اند. به گفته سپهبد «ایان پاسهپا» –معاون اسبق سرویس امنیتی رومانی- که ارتباط بسیار نزدیکی با سران سازمانهای اطلاعاتی روسیه داشته است، کا گ ب هم اکنون به ازای هر ۴۲۸ نفر از مردم روسیه، یک مامور اطلاعاتی دارد. او معتقد است که در زمان اتحاد جماهیر شوروی، این سازمان یک دولت در دولت اصلی بود. اما حالا دیگر خودش تبدیل به دولت اصلی شده است.