
گوشه ای از زیبایی های آفرینش
به گزارش محمد کریمی://شبپرههای استرالیایی مسیر خود را با کمک ستارگان پیدا میکنند،گونهای از شبپرههای استرالیایی که برای فرار از گرمای تابستان بیش از هزار کیلومتر مهاجرت میکند، بهعنوان نخستین بیمهرهی شناختهشدهای معرفی شده که در سفرهای طولانی خود از ستارگان بهعنوان ابزار مسیریابی بهره میبرد. هر بهار، میلیاردها شبپرهی بوگونگ (Agrotis infusa) پس از گذراندن زمستان به شکل لارو و تغذیه از پوشش گیاهی، از مناطق مختلف جنوب استرالیا بهسوی غارهای خنک در رشتهکوههای آلپ استرالیا مهاجرت میکنند. این حشرات پس از رسیدن به غارها وارد دورهای از بیتحرکی موسوم به «تابستانخوابی» میشوند و پس از پایان فصل گرما، به محل تولد خود بازمیگردند. آندریا آدن، از پژوهشگران مؤسسهی فرانسیس کریک در لندن، میگوید: «سالهاست که این پرسش وجود دارد که شبپرههای بوگونگ چگونه مسیر طولانی خود به سوی کوهها را مییابند؛ بهویژه با توجه به اینکه جمعیت آنها بهطور چشمگیری کاهش یافته است.» تحقیقات پیشین نشان داده بود که این حشرات از میدان مغناطیسی زمین برای مسیریابی استفاده میکنند، اما فقط زمانی که نشانههای دیداری محیط نیز حضور داشته باشند. بهگفتهی آدن، آنها به این فرضیه پرداختند که آیا شبپرهها ممکن است از کهکشان راه شیری برای تعیین مسیر استفاده کنند؟ او میگوید: «اگر شبهنگام در بوتهزارهای استرالیا باشید، یکی از شاخصترین ویژگیهای دیداری آسمان، کهکشان راه شیری است. از آنجا که میدانیم حشرات روزگرد از خورشید برای مسیریابی استفاده میکنند، بررسی استفاده از ستارگان توسط حشرات شبگرد منطقی به نظر میرسید.» در آزمایشهای انجامشده، پژوهشگران در فصل مهاجرت، شبپرهها را با تلههای نوری به دام انداختند و به آزمایشگاه منتقل کردند. در آنجا، حشرات در محفظهای شفاف از جنس پلکسی قرار گرفتند و تصویری از آسمان شب روی صفحهای در بالای سرشان نمایش داده شد. با وجود قرار گرفتن در فضای بسته، شبپرهها توانستند بر اساس تصویر آسمان، جهت پرواز خود را انتخاب کنند. همچنین با استفاده از دستگاه سیم پیچ هلم هولتز، تأثیر میدان مغناطیسی زمین نیز از محیط حذف شد تا تنها نقش ستارگان بررسی شود.